“Yeni Türk Edebiyatı Medeniyet Krizi ile Başlar” Tespiti Işığında Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nü Yeniden Okumak
(Re-Reading Novels of Huzur and Saatleri Ayarlama Enstitüsü in the Light of the Determination That "New Turkish Literature Starts With the Crisis of Civilization" )

Yazar : Hüseyin Bülent Oskay    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 31
Sayfa :
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut550
    


Özet

Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962) as well as being a poet, writer and thinker; He was a "sui generis" intellectual who had close relations with almost all the art, thought and literature circles of his time, such as Yahya Kemal, Peyami Safa, Bedri Rahmi Eyuboglu, and the leading figures of these contexts. He was also an academician and a member of parliament. Tanpınar has combined all of the aforementioned acquis with his artistic sensibility. He made historical, social, political and aesthetic determinations and proposals about Turkey, the Turkish nation and Turkish art. Even today, the actors of the Turkish world of thought and art, refer to Tanpınar and apply to Tanpınar's testimony. There is the fact that that Tanpınar's impressive vision still sheds light on today's intellectuals and their arguments. Huzur and Saatleri Ayarlama Enstitüsü (SAE) novels are important novels in terms of both the facts discussed in them and the fact that each of the heroes of the novel -from the Tanzimat Period to the Republic Period- represents an aspect of Turkish social and political life. In this article, it has been argued that Tanpınar's novels Huzur and Saatleri Ayarlama Enstitüsü was built on the thesis of "New Turkish Literature begins with a civilizational crisis", which was also put forward by Tanpınar, and this thesis had been analyzed and determined in the aforementioned novels.



Anahtar Kelimeler

Medeniyet Krizi, Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Türk Modernleşmesi.



Abstract

Ahmet Hamdi Tanpınar (1901- 1962) şair, yazar, mütefekkir niteliklerinin yanı sıra; yaşadığı dönemin hemen tüm sanat, düşünce ve edebiyat mahfilleri ve bu bağlamların -Yahya Kemâl, Peyami Safa, Bedri Rahmi Eyuboğlu gibi – önde gelen isimleriyle yakın ilişkiler içerisinde olmuş, akademide görev yapmış, milletvekilliğinde bulunmuş “sui generis” bir entelektüeldir. Tanpınar, yukarıda anılan tüm müktesebatını, sanatçı duyarlılığı ile birleştirmiş; Türkiye, Türk milleti ve Türk sanatına dair tarihsel, sosyal, siyasal ve estetik tespit ve tekliflerde bulunmuştur. Bugün dahi Türk düşün ve sanat dünyası aktörlerinin, Tanpınar’a atıflar yapıp Tanpınar’ın tanıklığına müracaat etmelerinde, Tanpınar’ın etkileyici vizyonunun hâlâ aktüele ışık tuttuğu gerçeği yatmaktadır. Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü (SAE) romanları, gerek içerisinde tartışılan olgular ve gerekse roman kahramanlarının herbirinin -Tanzimat’tan Cumhuriyet’e- Türk sosyal ve siyasal hayatının bir cephesini temsil etmeleri açısından önem arz eden romanlardır. Bu makalede, Tanpınar’ın Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanlarının, yine Tanpınar tarafından ileri sürülen “Yeni Türk Edebiyatı bir medeniyet krizi ile başlar” tezi üzerine inşa edildiği ileri sürülmüş ve adı anılan romanlarda bu tez tahlil ve tespit edilmiştir.



Keywords

The Civilization Crisis, Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Turkish Modernization.