17. YÜZYILDAN BİLİNMEYEN BİR ŞAİR: PRAVADİLİ AŞKÎ VE DÎVÂN’I
(An Unknown Poet In 17 th Century: Aşki From Pravadi And His Divan )

Yazar : Yunus Kaplan    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2016
Sayı : 9
Sayfa : 25-47
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut56
    


Özet
Edebiyat tarihimizde hayatı hakkında tezkirelerde ve biyografik kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmayan sayısız şair bulunmaktadır. Bu şairlerin birçoğunun hakkında bilinenler, kendi yazdıkları eserlerde hayatları ve yaşadıkları dönemlere ait verdikleri bazı bilgiler ve bunlardan yola çıkılarak yapılan tahminlerle sınırlıdır. Hayatı hakkındaki bilinenler, Dîvân ’ındaki bazı bilgilerle sınırlı olan şairlerimizden biri de Pravadili Aşkî’dir. Aşkî’nin şimdilik tek eseri, Dîvân ’ıdır. Bu eserinde hayatı hakkında yazılmış olan hâl tercümesine göre Bulgaristan’ın doğusunda Karadeniz sahilinde bulunan Varna’ya bağlı bir kasaba olan Pravadi’de doğan şairin asıl adı, Süleyman’dır. Küçük yaşta İstanbul’a gelerek Enderun’da eğitim görmüş, burada bazı görevlere gelmesine rağmen genç yaşta vefat etmiştir. Vefat tarihi belli değildir. Ancak Bâkî, Nef’î, Sabrî, Cevrî, Ulvî ve Vehbî gibi şairlerin şiirlerine nazireler yazıp tahmiste bulunması; 1648 ile 1693 yılları arasında hükümdarlık yapan IV. Mehmed’in övgüsünde bazı şiirler yazması 17. yüzyılda yaşadığını göstermektedir. Bu çalışmada Dîvân ’ından hareketle Pravadili Aşkî’nin hayatı ve yaşadığı dönem hakkında birtakım değerlendirme ve tahminlerde bulunulmuş, Dîvân ’ın şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler
Klasik Türk edebiyatı, 17. yüzyıl, Pravadili Aşkî, Dîvân.

Abstract
In our literature history, there are numerous poets that any information of their lives cannot be found in the collection of biographies and biographical references. Knowledge about most of these poets is limited to certain information, which they gave about their lives and periods they live in their works, and estimations made through these details. Aşki from Pravadi is one of our poets whose life is limited to certain information in his work Dîvân . Dîvân is the only work of Aşki, for now. According to the life history written on his life in this work, Süleyman is the original name of the poet who was born in Pravadi which is a town of Varna located in Black Sea coast, east of Bulgaria. He came to Istanbul at a young age and had education in Enderun (special school in the ottoman palace), and died at a young age although he had taken positions here in. Date of his death is not certain. However, as he replied in kind to poems of poets such like Bâkî, Nef’î, Sabrî, Cevrî, Ulvî and Vehbî and made tahmis (a poetry style), and wrote certain poems in glowing terms to IV. Mehmed who was emperor between the years of 1648 and 1693, it is considered that he lived in 17th century. In this study, from Dîvân , it has been made certain evaluations and estimations about life of Aşki from Pravadi and the period he lived and emphasized on the form and contents of Dîvân.

Keywords
Classical Turkish Literature, XVII. century, Aşki from Pravadi, Divan.