Calfa Sözlüğünde Karışık Kopyalar
(Mixed Copies in the Calfa Dictionary )

Yazar : Ayhan Bayrak    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 33
Sayfa : 1-17
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut571
    


Özet

Calfa is a bilingual dictionary from French to Turkish. It was written in Latin letters by Ambroise Calfa in Paris in 1865. In Calfa, there are more than 25,000 different Turkish words that are given as corresponding French words. In this vocabulary, it is seen that there are also many words from other languages. Lars Johanson uses the term code copying for such words, which are often expressed in terms such as borrowing, loanwords. Johanson also divided copies into different types: general copies, selective copies, and mixed copies. In this study, mixed copies in Calfa are discussed. More than twenty mixed copies have been identified in Calfa with copied combinational patterns and morphemes such as boğazaver, eylikdar, nimelcik, yekçiçek, yekgöz, soyzade, tahsîli vergi, uğûri padişahide, ordûi kebir, deruni yürekden, arslan?ane, which do not appear in today's dictionaries. The Persian language, with which it is closely related, has a great influence on such copies. New words have been lexicalised by sampling the compound structures in this language. With these mixed copies, some of which are only seen in Calfa, it has been tried to correspond to the French words and new concepts needed.



Anahtar Kelimeler

Calfa Dictionary, vocabulary, copying, mixed copies.



Abstract

Calfa Fransızcadan Türkçeye iki dilli bir sözlüktür. 1865 yılında Paris’te Ambroise Calfa tarafından Latin harfleri ile yazılmıştır. Eserde Fransızca sözcüklere karşılık olarak verilen 25.000’den fazla farklı Türkçe söz bulunur. Bu söz varlığında başka dillerden gelen birçok sözün de olduğu görülür. Çoğu zaman alıntı, ödünçleme gibi terimlerle ifade edilen bu tür sözler için Lars Johanson kod kopyalama terimini kullanır. Johanson kopyalamaları da kendi içinde genel kopyalar, seçilmiş kopyalar ve karışık kopyalar olmak üzere farklı türlere ayırmıştır. Bu çalışmada Calfa’da yer alan karışık kopyalar ele alınmıştır. Calfa’da günümüz sözlüklerinde geçmeyen boğazaver, eylikdar, nimelcik, yekçiçek, yekgöz, soyzade, tahsîli vergi, uğûri padişahide, ordûi kebir, deruni yürekden, arslan?ane gibi kopyalanmış birleşme kalıpları ve biçim birimleri ile oluşmuş yirmiden fazla karışık kopya tespit edilmiştir. Bu tür kopyalarda Türkçenin sıkı bir ilişki içinde bulunduğu Farsçanın büyük etkisi söz konusudur. Bu dildeki birleşik yapılar örneksenerek yeni sözler türetilmiştir. Bir kısmı sadece Calfa’da görülen bu karışık kopyalarla Fransızca sözcüklere ve ihtiyaç duyulan yeni kavramlara karşılık bulunmaya çalışılmıştır.



Keywords

Calfa Sözlüğü, söz varlığı, kopyalama, karışık kopyalar.