Şem‘î’nin Manzum Kasîde-i Nûniyye Tercümesi
(Şem‘î’s Poetic Translation of Qasîda al-Nûniyye )

Yazar : Serkan Türkoğlu    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 32
Sayfa : 59-78
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut588
    


Özet

The Qasîda al-Nûniyya, also known as Unwân al-Hikam, Unwân al-Hilm, and Nûniyya due to its rhyming letter, is a poem written by Abû al-Fath al-Bustî (d. 400/1010), who was both a poet and a Sufi. It contains religious and moral exhortations and provides principles and advice for becoming a virtuous person. The topics covered include tolerance, love, compassion, mercy, friendliness, justice, and generosity. Poems that express experiential knowledge about human beings, life, and the world in a concise and simple manner have always been popular, both in the era in which they were written and in later periods. Qasîda al-Nûniyya is one of the most popular poems in the lands where it was written and in Anatolia. Many studies have been conducted on Qasîda al-Nûniyya. Various Arabic and Turkish commentaries have been written on this work, and it has also been translated into Turkish poetry by several poets at different times. Turkish literature has several known poetic translations of this work, including one by Şem‘î. Apart from Qasîda al-Nûniyya, there is no known work by Şem‘î, whose biography is unclear. The translation of Qasîda al-Nûniyya, of which there are currently two copies (Millet Library Ali Emîrî Arabî 2154 and Süleymaniye Library Fatih 5427/9), consists of 62 couplets. This study presents a translation based on the available copies of the work and analyzes its content and form. This study establishes a translation text and analyzes the work in terms of content and form. Prior to this analysis, evaluations were made on the translator's biography.



Anahtar Kelimeler

Şem‘î, Qasîda al-Nûniyya, Abû al-Fath al-Bustî, poetic translation



Abstract

Şair ve aynı zamanda mutasavvıf bir kimliğe sahip olan Ebü’l-Feth el-Büstî (öl. 400/1010) tarafından kaleme alınan ve Unvânü’l-Hikem, Unvânü’l-Hilm ve kafiye harfinden dolayı Nûniyye gibi adlarla anılan Kasîde-i Nûniyye, dinî ve ahlakî öğütleri içeren bir manzumedir. Erdemli bir insan olma yolunda gerekli ilkeleri ve tavsiyeleri ihtiva eden kasidede hoşgörü, sevgi, şefkat, merhamet, güler yüzlü olmak, adalet ve cömertlik gibi konulara yer verilmiştir. İnsana, hayata ve dünyaya dair tecrübî bilgilerin özlü ve yalın bir biçimde ifade edildiği bu tür şiirler hem yazıldıkları çağda hem de sonraki dönemlerde hep rağbet görmüştür. Kasîde-i Nûniyye de gerek yazıldığı topraklarda gerekse Anadolu coğrafyasında sevilerek okunan manzumeler arasında yer almıştır. Kasîde-i Nûniyye üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Eserin Arapça, Türkçe şerhleri kaleme alınmış ve farklı zamanlarda, muhtelif şairler tarafından manzum olarak Türkçeye de tercüme edilmiştir. Türk edebiyatında bilinen birkaç manzum tercümesi vardır. Mevcut tercümelerden bir tanesi de Şem’î’ye aittir. Biyografisi hakkında net tespitlerde bulunamadığımız Şem‘î’nin Kasîde-i Nûniyye’den başka bilinen bir eseri mevcut değildir. Elde şimdilik iki nüshası (Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Arabî 2154 ve Süleymaniye Kütüphanesi Fatih 5427/9) bulunan Kasîde-i Nûniyye Tercümesi, 62 beyitten müteşekkildir. Bu çalışmada, eserin eldeki nüshalarından hareketle çeviri yazılı metin tesis edilmiş; bu metin odağında eser içerik ve şekil yönünden incelenmiştir. Bu incelemenin öncesinde, mütercimin biyografisine dair birtakım değerlendirmelerde bulunulmuştur.



Keywords

Şem‘î, Kaside-i Nûniyye, Ebü’l-Feth el-Büstî, manzum tercüme.