Eski Uygurcanın Eşdizimsel Söz Varlığı ve Eşdizim Sözlüğü
(Collocational Vocabulary and Collocations Dictionary of Old Uyghur )

Yazar : Nuh Doğan  & Nagehan Payaz  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 32
Sayfa : 202-232
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut602
    


Özet

In Turcology research, there is a need to know the collocation information of the historical vocabulary of Turkish and to determine the collocational vocabulary in the accurate and competent analysis of historical Turkish dialects and texts. This need has been felt intensely by researchers working on historical Turkish languages and texts, as collocation research in Turkey Turkish has gained momentum. Recently, many academic studies have been written in Turcology, preparing the collocations of different historical Turkish dialects and texts as master's and doctoral thesis studies. Although there are incomplete studies in Turkology in terms of methodological and theoretical aspects, competent and remarkable studies on the collocational vocabulary of historical languages are also published. Text-oriented studies on Old Uyghur collocations in Turkish Turcology include Wikens's (2021) trilingual Handwörterbuch des Altuigurischen Altuigurischen- Deutsch- Türkisch “Hand Dictionary of Old Uyghur, Es Uyghur-German-Turkish”, prepared in three languages for the analysis of Old Uyghur texts. It attracts attention with its vocabulary and characteristics of a collocation dictionary. In this study, the collocation description method of Wilkens (2021)'s dictionary and Old Uyghur formulaic language units and collocations are described.



Anahtar Kelimeler

Collocation, formulaic units, Wilkens (2021), Old Uyghur, Turkish vocabulary



Abstract

Türkoloji araştırmalarında tarihî Türk lehçeleri ve metinlerinin doğru ve yetkin çözümlenmesinde de Türkçenin tarihsel söz varlığının eşdizimlilik bilgisinin bilinmesine ve eşdizimsel söz varlığının tespitine ihtiyaç vardır. Bu ihtiyaç, Türkiye Türkçesinde eşdizimlilik araştırmalarının hız kazanmasıyla tarihî Türk dilleri ve metinleri üzerine çalışan araştırmacılar tarafından da yoğun şekilde hissedilmiştir. Türkolojide son dönemde farklı tarihî Türk lehçeleri ve metinlerinin eşdizimlerini birer yüksek lisans ve doktora tez çalışması olarak hazırlayan hayli akademik çalışma kaleme alınmıştır. Türkololojide metodolojik ve kuramsal açıdan eksik çalışmalar olmakla birlikte tarihî dillerin eşdizimsel sözvarlığıyla ilgili yetkin dikkat çekici çalışmalar da yayımlanmaktadır. Türkiye Türkolojisinde Eski Uygurca eşdizimleri üzerine metin-odaklı çalışamalar Wikens’in (2021) Eski Uygurca metinlerin çözümlenmesi için üç dilli olarak hazırladığı Handwörterbuch des Altuigurischen Altuigurischen- Deutsch- Türkisch “Eski Uygarcanın El Sözlüğü Es Uygurca-Almanca-Türkçe” adlı eseri Eski Uygurcanın eşdizimsel söz varlığı ve bir eşdizim sözlüğü niteliğiyle dikkatleri çekmektedir. Bu çalışmada Wilkens (2021)'in sözlüğünün eşdizim betimleme yöntemi ve Eski Uygurca kalıp dil birimleri ve eşdizimleri betimlenmiştir.



Keywords

Eşdizim, kalıp dil birimleri, Wilkens (2021), Eski Uygurca, Türkçe söz varlığı