Âşık Veysel’in Şiirlerinde Episodik Yansıma Olarak “Dönüm Noktası Belleği”
(“Turning Point Memory” As Episodic Reflectıon in Âşık Veysel's Poems )

Yazar : Tuğçe Erdal    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 33
Sayfa : 87-99
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut603
    


Özet

Various mental events such as remembering and forgetting develop depending on memory. The function of remembering the events in one's own life is met by the concept of autobiographical memory. Autobiographical memory is the recollection of all kinds of emotions, sensations and cognitive events experienced. Âşık Veysel in this respect, it is possible to see traces of the life of the minstrel, who sometimes wrote about events that he experienced or heard or learned from the lives of others in his works. When Âşık Veysel's life is examined, it can be seen that there are certain turning points in Veysel's life, as in the life of every person. These turning points in his life can be grouped under four headings. Âşık Veysel picking up his first saz, meeting his second wife, finding his mentor and uttering his first verse stand out as the primary breaking points in the minstrel's life. Âşık Veysel immortalized these memories by reflecting these turning points in his life in his poems. He did not forget every memory of these events that changed the course of his life and recorded and processed them both in his interviews and in his poems. These types of poems, which can be examined as examples of autobiographical (episodic) memory, are documents of Âşık Veysel's emotional, sensory and cognitive memories. This study will focus on the turning points rather than the firsts in Âşık Veysel's life. These turning points are seen as the main reason for the ongoing events in the continuation of the mentioned breaking processes. It is seen that there is a parallelism between Âşık Veysel's life and his poetry. In this context, his poems bearing traces of his life will be identified and read in terms of autobiographical memory.



Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel, Autobiographical (episodic) memory, poetry, turning point



Abstract

Hatırlama ve unutma gibi çeşitli zihinsel olayların yaşanması belleğe bağlı olarak gelişmektedir. Kişinin öz yaşamındaki olayların hatırlanması işlevi otobiyografik bellek kavramı ile karşılanmaktadır. Otobiyografik bellek ise yaşanılan her türlü duygu, duyu ve bilişsel olaylarımızın hatırlanmasıdır. Âşık Veysel, eserlerinde kimi zaman kendi başından geçen kimi başkalarının hayatlarından duyduğu veya öğrendiği olayları işlemiş olan âşığın şiirlerinde bu bakımdan hayatından izler görmek mümkündür. Âşık Veysel’in hayatı incelendiğinde her insanın hayatında olduğu gibi Veysel’in hayatında da belli başlı dönüm noktaları olduğu görülebilir. Hayatındaki bu dönüm noktaları dört başlık altında toplanabilir. Âşık Veysel’in ilk sazını eline alması, ikinci eşi ile karşılaşması, akıl hocasını bulması ve ilk deyişini söylemesi âşığın hayatındaki öncelikli kırılma noktaları olarak göze çarpmaktadır. Âşık Veysel, hayatındaki bu dönüm noktalarını şiirlerine de yansıtarak bu anılarını ölümsüzleştirmiştir. Hayatının seyrinin değişmesine vesile olan bu olayların her bir anını unutmamış ve gerek röportajlarında gerekse şiirlerinde kayıt altına almış ve işlemiştir. Otobiyografik (episodik) bellek örneği olarak incelenebilecek bu tür şiirleri Âşık Veysel’in duygusal, duyusal ve bilişsel hatıralarının birer vesikası niteliği taşımaktadır. Bu çalışmada Âşık Veysel’in hayatındaki ilklerden ziyade dönüm noktaları üzerinde durulacaktır. Bahsi geçen kırılma süreçlerinin devamında süre olayların en temel sebebi bu dönüm noktaları olarak görülmektedir. Âşık Veysel’in hayatı ile şiiri arasında paralellik olduğu görülmektedir. Bu bağlamda hayatından izler taşıyan şiirleri tespit edilerek otobiyografik bellek açısından okunacaktır.



Keywords

Âşık Veysel, Otobiyografik (episodik) bellek, şiir, dönüm noktası