Memluk Kıpçak Türkçesinde Yinelemeler
(Repetitions In Mamluk Qipchaq Turkish )

Yazar : Najibullah Bigzad    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 33
Sayfa : 18-28
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut604
    


Özet

The vocabulary of a language is not just composed of words. Proverbs, idioms, riddles, hendiadyoin, repetitions and relationship words also form the vocabulary of a language. The stereotyped words are composed of at least two words, which occured within a certain time and changed according to the structure of the society. Although these words are formed by more than one word, but they are used as a single concept by fusing together in a certain time. In case of Compared to other languages, Turkish has a richer structure in terms of stereotyped words (proverbs, idioms, riddles, hendiadyoin, repetitions and relationship words). The stereotypical words of the historical and contemporary dialects of Turkish language have been the subject of study by many researchers. In this study, we focused on the repetitions in the texts of Mamluk Qipchaq Turkish, which developed in the lands of Egypt and Syria between the 13. and 15. centuries and has the characteristics of a transitional language. For this purpose firstly, seventeen hand writing books of Mamluk Qipchaq Turkish period were scanned and repetitions reflecting the language characteristics of the period were identified, then the obtained structures were tried to be classified in the light of previous similar studies.

Anahtar Kelimeler

Mamluk Qipchaq Turkish, Stereotyped Words, Vocabulary, Repetition.

Abstract

Bir dilin söz varlığı sadece sözcüklerden ibaret değildir. Atasözleri, deyimler, bilmeceler, ikilemeler, yinelemeler, ilişki sözler gibi kalıplaşmış söz birlikleri de bir dilin söz varlığı arasında yer almaktadır. Kalıplaşmış söz birlikleri belli bir zaman içerisinde oluşan, toplumun yapısına göre değişen en az iki kelimeden meydana gelen yapılardır. Bu sözler birden fazla sözcükten kurulmuş olsalar da zamanla birbirleriyle kaynaşarak tek bir kavramı ifade eder hale gelmiştir. Diğer dillerle mukayese edildiğinde Türkçe kalıplaşmış söz birlikleri (atasözü, deyim, bilmece, ikileme, yineleme, ilişki sözleri) açısından daha zengin bir yapıya sahiptir. Türkçenin tarihî ve çağdaş lehçelerine ait kalıplaşmış söz birlikleri şimdiye kadar pekçok araştırmacının çalışma konusu olmuştur. Bu çalışmada ise, 13. ve 15. yüzyıllar arasında Mısır ve Suriye topraklarında gelişen ve bir geçiş dili özelliği taşıyan Memluk Kıpçak Türkçesi metinlerinde geçen yinelemeler üzerinde durulmuştur. Bu amaçla ilk olarak Memluk Kıpçak Türkçesi dönemine ait on yedi eser taranarak dönemin dil özelliklerini yansıtan yinelemeler tespit edilmiş, ardından elde edilen yapılar daha önce yapılmış olan benzer çalışmalar ışığında sınıflandırılmaya çalışılmıştır.

Keywords

Memluk Kıpçak Türkçesi, Kalıplaşmış Söz Birlikleri, Söz Varlığı, Yineleme.