Porto - Demo Blog 5

Alisher Nevayi (1441-1501) made immensely valuable contributions to Turkish literature, language, and culture. He encapsulated all the beauty of his era within his own language and art. He is one of the most significant figures in Turkish literature. Nevayi is regarded as the founder of Chagatai Turkish. Through his extensive and richly contented literary works, he demonstrated that Turkish is not merely a classical poetic language, but also a cultural language with expressive power in both verse and prose. In this regard, Nevayi is not only a literary figure who used the language of his era in the most comprehensive manner, but also a linguist and scholar who ensured that this rich linguistic heritage has been preserved for future generations. The Seb‘a-i Seyyar, is the fourth masnavi of Nevayi’s Hamse and is a large-scale literary work written in 1484. As a poetic work, Seb‘a-i Seyyar is composed not in plain language but with an artful and literary language. In addition to its rich Turkish vocabulary, the work contains comprehensive grammatical structures of the Turkish language and encompasses the phonetic, morphological, and characteristic features of Chagatai Turkish, which imparts a special value to the work in terms of Turkish linguistics. In this study, we aimed to analyse the indicative moods within the grammatical structure of Seb‘a-i Seyyar. In our study, we have based our work on Volume 10 of the “Mukemmel Eserler Toplamı” of Alisher Nevayi titled Hamse - Seb‘a-i Seyyar, which was prepared in 20 volumes by M. Mirzaahmedova and published in 1992 in Tashkent by the Academy of Sciences of the Republic of Uzbekistan, “FAN” Publishing.

Alisher Nevayi, Seb‘a-i Seyyar, Indicative Mode, Chagatai Turkish

Ali Şîr Nevâyî (1441-1501) Türk edebiyatı, dili ve kültürü üzerine son derece değerli katkılarda bulunmuş, yaşadığı dönemin tüm güzelliklerini kendi dil ve sanatında toplamış, Türk edebiyatının en önemli şahsiyetlerden biridir. Çağatay Türkçesinin kurucusu olarak kabul edilen Nevâyî, kapsamlı ve zengin içerikli eserleri ve edebî faaliyetleri sayesinde Türk dilinin nesir ve şiirin her alanında güçlü bir ifade kapasitesine sahip bir kültür dili olduğunu kanıtlamıştır. Bu bakımdan Nevâyî, sadece döneminin dilini en kapsamlı şekilde kullanan bir edip değil, aynı zamanda bu zengin söz hazinesinin günümüze ulaşmasını sağlamış bir dilbilimci ve bilim insanıdır. Çalışmamızda incelenen Seb‘a-i Seyyâr, Nevâyî’nin Hamse’sinin dördüncü mesnevisi olup, 1484 yılında kaleme alınmış büyük hacimli bir eserdir. Manzum bir eser olan Seb‘a-i Seyyâr, sade bir dille değil, sanatsal üslup ve süslü terkiplerle yazılmıştır. Eserde zengin Türkçe kelime hazinesinin yanı sıra, Türk dilinin kapsamlı gramer yapıları ve Çağatay Türkçesinin fonetik, morfolojik ve karakteristik özelliklerini barındırması, Türk dili bakımından esere özel bir değer kazandırmaktadır. Biz de bu çalışmada, Seb‘a-i Seyyâr’ın dilbilgisel yapısı kapsamında bildirme kiplerini incelemeyi amaçladık. Çalışmamızda, M. Mirzaahmedova tarafından 20 cilt halinde hazırlanan ve Özbekistan Respublikası Fenler Akademisi “Fen” Neşriyatı tarafından 1992 yılında Taşkent’te yayınlanan, Ali Şîr Nevâyî “Mükemmel Eserler Toplamı” 10. Cilt, Hamse - Seb‘a-i Seyyâr adlı neşir esas alınmıştır. Bu çalışmada ilgili kip ekleri her bir zaman için ayrı başlıklar altında incelenmiş ve tüm bu hususlar Seb‘a-i Seyyâr’dan örnekler verilerek açıklanmıştır.

Ali Şîr Nevâyî, Seb‘a-i Seyyâr, Bildirme kipleri, Çağatay Türkçesi