Sözlüklerde Erkekler İçin Kullanılan Sıfatlar ve Bazı Adlar
(Adjectives and Some Nouns Used for Men in Dictionaries )

Yazar : Kürşat Efe    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 35
Sayfa : 114-137
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut644
    


Özet

Although there is grammatical gender in the Turkish language, codes specific to the behaviors deemed appropriate by the society and reflecting its perspective on women and men are evident in the vocabulary. In Turkish, some words sometimes indicate gender grammatically and sometimes lexically and semantically. Some words are used only for women and some words are used only for men. The social dimension of the language is reflected in the vocabulary. Language is an area where gender indicators are directly evident. In addition to the physiological and psychological characteristics of the individual, social, cultural and economic characteristics are also clearly seen in the communication tool called language. Inferences about the social structure are obtained by looking at the vocabulary. Language-society interaction also includes language-gender interaction. Language and culture have the most important mutual effect on the formation of individual personalities in society. It is inevitable for the social subconscious to make its presence felt in the adjectives in the language. The presence of gender indicators in the vocabulary of the language with semantic connotations means that there are different situations in social and cultural life in terms of gender. The system of indicators in the language also directly reveals the understanding of gender. The vocabulary related to both women and men reveals the most striking features of the society's perspective and culture towards both genders. In this study, the adjectives used for men in the Current Turkish Dictionary and Kubbealtı Dictionary will be examined in particular. Thus, both the way the dictionaries handle such words from a lexicological perspective and the existence of men in the language and mind of the society will be addressed from a sociolinguistic perspective.



Anahtar Kelimeler

Dictionary, Word, Adjectives, Woman, Man.



Abstract

Türk dilinde dil bilgisel cinsiyet bulunmasına rağmen toplumun kadın ve erkeklere bakış açısınını yansıttığı onlara uygun görülen davranış biçimlerine özgü kodlamalar söz varlığında kendisini göstermektedir. Türkçede bazı sözcükler bazı durumlarda dil bilgisel açıdan bazı durumlarda da sözlüksel ve anlamsal olarak cinsiyet bildirmektedir. Bazı sözcükler sadece kadınlar için bazı sözcükler de sadece erkekler için kullanılmaktadır. Dilin toplumsal boyutu söz varlığına yansımaktadır. Dil, toplumsal cinsiyet göstergelerini doğrudan belirgin olduğu bir alandır. Bireyin fizyolojik ve psikolojik özellikleri yanında sosyal, kültürel, ekonomik özellikleri de dil denilen iletişim aracında açık bir biçimde görülmektedir. Söz varlığına bakılarak toplumsal yapı hakkında çıkarımlar elde edilmektedir. Dil-toplum etkileşimi dil-cinsiyet etkileşimini de içermektedir. Toplumdaki bireysel kişiliklerin oluşumunda dil ve kültür karşılıklı en önemli etkiye sahiptir. Toplumsal bilinçaltının dildeki sıfatlarda da varlığını hissettirmesi kaçınılmazdır. Dilin söz varlığında toplumsal cinsiyet göstergelerinin anlamsal çağrışımlarla yer alması cinsiyet açısından sosyal ve kültürel hayatta farklı durumların söz konusu olduğu anlamına gelmektedir. Dildeki göstergeler sistemi de toplumsal cinsiyet anlayışını birebir orataya koymaktadır. Gerek kadınlarla gerek erkeklerle ilgili söz varlığı toplumun her iki cinse de bakış açısının ve kültürünün en göze çarpan özelliklerini oratay koymaktadır. Bu çalışmada da Güncel Türkçe Sözlük ve Kubbealtı Lügati’ndeki erkekler için kullanılan sıfatlar özelde ele alınarak incelenecektir. Böylelikle hem sözlüklerin bu tür sözükleri ele alış biçimleri sözlük bilimsel açıdan hem de toplumun dilinde ve zihnindeki erkek varlığı toplum dilbilimsel açıdan ele alınacaktır.



Keywords

Sözlük, Sözcük, Sıfatlar, Kadın, Erkek.