Recâî-zâde Ahmed Cevdet Dîvânçesi’ndeki Deyimler Üzerine
(On Idioms in Recaî-zâde Ahmed Cevdet’s Divanche )

Yazar : Buket Gönül    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2022
Sayı : 29
Sayfa :
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut514
    


Özet

Idioms, which are the carriers of cultural memory, are one of the most important dynamics of Turkish. Poets, who are generally more meticulous about using language, have used idioms to make the meaning more effective. Classical Turkish literature poets, who are members of the society, have also included artistic expressions by using these patterns. It is observed that many poets cite proverbs and often idioms. However, there are some poets who used these expressions more because of the conditions they had or the style they adopted. In classical Turkish literature, poets have also used idioms for reasons such as giving a message to the reader, adding depth to the word, or saying a lot with fewer words. Some poets even made the use of idioms a part of their style. Recâî-zâde Ahmed Cevdet, one of the 19th century poets, was also a person who made use of idioms. Recaî-zâde Ahmed Cevdet was a poet born in Istanbul. There is no information about his date of birth. Ahmed Cevdet, whose father was a poet like him, died at a young age, but was able to complete three works in his life. One of these three works is Divanche, which is the subject of the study. In Divanche, which has a plain and sincere style, the influence of the localization style is generally seen. In this work, which is not very long, the use of idioms draws attention. From this point of view, the idioms in Recâî-zâde Ahmed Cevdet'sDivanche will be examined, and the idiom use of the poet will be explained through the examples in the study.



Anahtar Kelimeler

Idioms, 19th century, Recâî-zâde Ahmed Cevdet Divanche



Abstract

Kültürel belleğin taşıyıcısı konumunda olan deyimler, Türkçenin önemli dinamiklerindendir. Dili kullanma konusunda genellikle daha titiz davranan şairler, anlamı daha etkili kılabilmek için deyimlerden faydalanmışlardır. Toplumun birer ferdi olan Klasik Türk edebiyatı şairleri de aynı şeklide bu kalıp ifadeleri kullanarak sanatlı söyleyişlere yer vermişlerdir. Çoğu şairin, atasözü ve genellikle de deyim zikrettiği görülür. Ancak bazı şairler vardır ki içinde bulunduğu şartlar veya benimsediği üslup dolayısıyla bu söyleyişlerden çok daha fazla istifade etmiştir. Klasik Türk edebiyatı şairleri de okuyucuya mesaj vermek, söze derinlik katmak veya az sözle çok şey anlatmak gibi sebeplerden dolayı deyimlere başvurmuşlardır. Hatta bazı şairler, deyim kullanımını üsluplarının bir parçası hâline getirmişlerdir. 19. yüzyıl şairlerinden Recâî-zâde Ahmed Cevdet de deyimlerden faydalanan bir isimdir. Recâî-zâde Ahmed Cevdet, İstanbul doğumlu bir şairdir. Doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgi yoktur. Kendisi gibi babası da şair olan Ahmed Cevdet, genç yaşta vefat etmesine rağmen hayatına üç eser sığdırabilmiş biridir. Bu üç eserden biri de çalışmaya konu olan Dîvânçe’dir. Sade bir söyleyiş ve samimi bir üslubun hâkim olduğu Dîvânçe’de genellikle mahallîleşme üslubunun etkisi görülür. Çok da hacimli olmayan bu eserde deyim kullanımının fazlalığı dikkat çekmektedir. Bundan hareketle çalışmada Recâî-zâde Ahmed Cevdet Dîvânçesi’nde geçen deyimler incelenerek şairin bu konuda zengin bir kullanıma yer verdiği örnekler üzerinden açıklanmaya çalışılacaktır.



Keywords

Deyimler, 19. yüzyıl, Recâî-zâde Ahmed Cevdet Dîvânçesi