Tarihî Türk Lehçelerinden Kazakçaya Hayvan Adları
(Animal Names from Historical Turkic Dialects to Kazakh )

Yazar : Emin Oba    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 30
Sayfa :
Doi : http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut522
    


Özet

Kazakh, which is in the North-West (Kipchak) group of contemporary Turkic dialects, is a very rich Turkic dialect in terms of vocabulary. The general vocabulary of Kazakh is composed of words of Turkic origin and the derived forms of these words. In this study, starting from the Old Turkic, the vocabulary of the Turkic language was scanned to cover all other historical periods and works, the words used as animal names were determined and how the words were reflected in the vocabulary of today's Kazakh language was investigated. These identified words; It is given in detail in which source, in which historical period and in what sense it was used. In addition to this, information is also given about the phonetic and semantic changes of the words related to the animal name seen in the historical texts of Turkic when they are reflected in Kazakh. In addition, it has been determined that some words seen in historical texts are not of Turkic origin, and information is given about the language and form in which these words are quoted.



Anahtar Kelimeler

Historical Turkic dialects, Kazakh, vocabulary, animal names.



Abstract

Çağdaş Türk lehçeleri içerisinde Kuzey-Batı (Kıpçak) grubunda yer alan Kazakça, sözvarlığı bakımından oldukça zengin bir Türk lehçesidir. Kazakçanın sözvarlığının genelini Türkçe kökenli sözcükler ve bu sözcüklerin türemiş şekilleri oluşturmaktadır. Bu çalışmada Eski Türkçeden başalanılarak Türkçenin diğer Tarihî dönem ve eserlerinin tümünü kapsayacak şekilde sözcük hazineleri taranmış, hayvan adı olarak kullanılan sözcükler tespit edilmiş ve sözcüklerin bugünkü Kazakçanın sözvarlığına nasıl yansıdığı verilmiştir. Tespit edilen bu sözcüklerin; geçtiği kaynak, tarihî dönem ve anlamı hakkında ayrıntılı bir şekilde bilgi verilmiştir. Bununla birlikte Türkçenin tarihî metinlerinde görülen hayvan adı ile ilgili sözcüklerin Kazakçaya yansırken geçirdiği ses bilgisel ve anlamsal değişimleri hakkında da bilgi verilmiştir. Ayrıca tarihî metinlerde görülen bazı sözcüklerin Türkçe kökenli olmadığı tespit edilmiş, bu sözcüklerinde alıntılandığı dil ve şekli hakkında da bilgi verilmiştir.



Keywords

Tarihî Türk lehçeleri, Kazakça, sözvarlığı, hayvan adları.